In de kijker: Elly Straatman

Ze doet fanatiek mee aan het LiveAtlasproject. Enschede is haar ‘local patch’ met al bijna 60 soorten op de teller. Een Middelste Bonte Specht net buiten Enschede is wel speciaal, maar Houtduif, Ekster en Koolmees telt ze steevast ook tijdens haar rondje LiveAtlas in en rond de stad. Naast LiveAtlas doet Elly Straatman ook mee aan de Jaarrond Tuintelling en de mereltellingen in het Jaar van de Merel. Met deze tellingen en de bewustwording van haar omgeving zet zij zich in voor meer biodiversiteit in Enschede.

Hoe begon je met vogels tellen?
In 2015 begon ik met wekelijkse vogeltellingen voor de Jaarrond Tuintelling. Daarvóór had ik wel eens meegedaan met de jaarlijkse weekendtelling van Tuintellingen. Het leek me leuk dit structureler te gaan doen om een beter beeld te krijgen van de vogelsoorten gedurende het hele jaar in onze kleine stadstuin.

Het boek Darwin in de stad van Menno Schilthuizen was voor mij aanleiding om meer te willen leren over de natuur in de stad. Ik ben toen begonnen met het MUS-project (Meetnet Urbane Soorten) van Sovon, maar ik merkte dat ik daarvoor nog te weinig telervaring in het veld had. Ik ben daarom vrij snel weer gestopt. Met LiveAtlas lukte tellen in het veld beter. Je kunt eenvoudig beginnen door bijvoorbeeld eerst alleen de waargenomen vogelsoorten door te geven en (nog) niet de aantallen. In februari 2022 ben ik begonnen met LiveAtlas en ik hoop in 2023 weer mee te doen aan MUS. Ook heb ik een aantal waardevolle tips gekregen van een ervaren teller uit de buurt, Harm Meek. Dat motiveerde me enorm en maakte het invoeren van de telgegevens heel gemakkelijk. Dit gaat echt super makkelijk en kost weinig tijd. Complimenten hiervoor.  
      
Waar ben je actief?
Ik tel in een aantal aansluitende kilometerhokken in het noordoosten van Enschede. De kilometerhokken beslaan woonwijken en het buitengebied. In mijn telgebied tref je overblijfselen van oude landgoederen van de ‘textielbaronnen’. 

Binnen het LiveAtlas heb je veel vrijheid. Je kunt zelf kiezen waar je telt, of je alleen soorten telt of ook aantallen van een soort en of je uitsluitend telt binnen één kilometerhok of ook daarbuiten. Zo kun je een gebied goed leren kennen en je telervaring langzaam opbouwen en uitbreiden. Inmiddels geef ik ook de aantallen van een soort door en ik denk erover om me tijdens een telling ook vaker te gaan houden aan de grenzen van een kilometerhok. Een telling van een uur, binnen een vastgesteld kilometerhok heeft voor Sovon de meeste waarde.  

Elke telling is in zekere zin bijzonder, er gebeurt altijd wel wat onverwachts. Zo dreigde mijn LiveAtlas-rondje gisteren wat saai te worden omdat ik wel erg veel Merels tegenkwam. Als je dan Merels staat te tellen en er plotseling een Buizerd op een tak gaat zitten waar jij net onder staat, dan is dat op dat moment een bijzondere ervaring. Ik heb de vogel van heel dichtbij kunnen bekijken. 
Van de tuintellingen herinner ik me vooral het moment waarop een sperwerman de tuin in kwam vliegen, een Groenling ving en die opat op de rugleuning van een tuinstoel.     

Doe je iets met je tellingen?
De gemeente Enschede werkt met wijkbudgetten. Bewoners mogen ideeën aandragen voor de besteding van een wijkbudget. Dit jaar was er een experiment met een online platform en een stemronde. Ik heb een idee ingediend om het gebiedje rondom een vijver aan de rand van mijn wijk meer biodivers te maken. Mijn idee kreeg veel stemmen van de wijkbewoners en daarom mag het uitgevoerd worden. Ik werk nu samen met de gemeente en Waterschap Vechtstromen aan de realisatie ervan. 
Een onderdeel van mijn idee is om na realisatie de ontwikkelingen op het gebied van planten en (water-)dieren te monitoren. Voor vogels kan dat prima met LiveAtlas. Voor waterdieren en oeverplanten zijn er ook telprojecten.  
Dit is een mooi resultaat wat ik heb bereikt door mijn betrokkenheid in de buurt door onder andere de tellingen die ik doen. 

Verder hoop ik dat mijn telresultaten samen met die van andere tellers inzicht geven in het voorkomen van soorten in een bepaald gebied en in de toe- of afname ervan. Natuurorganisaties en overheden kunnen gebruik maken van deze gegevens bij hun beheer en aanleg van (nieuwe) natuur en het treffen van gerichte maatregelen om soorten te beschermen.     

Heb je nog een bericht aan de lezers?

Ik zou geïnteresseerden aan willen raden het gewoon eens te gaan proberen. Doe bijvoorbeeld eens mee met de jaarlijkse tuinvogeltelling. Tellen lijkt misschien saai, maar dat is niet zo. Al tellend leer je een gebied en de vogels die er leven heel goed kennen en als je een nieuwe soort waarneemt is je dag goed. Ook bekende soorten kunnen je verrassen. Ik ontdekte bijvoorbeeld tijdens een recente mereltelling op een koude dag dat de merel op de voederplek in de tuin strategisch eetgedrag vertoont als er concurrenten zijn. Hij eet dan eerst zoveel mogelijk strooivoer (granen en zaden), dat favoriet is bij de andere soorten, maar minder favoriet bij de Merel zelf. Pas als dat voer op is en de andere vogels weg zijn, begint de merel aan de appel, zijn lievelingsvoedsel, maar niet gewild bij Mussen en Koolmezen. Een goede manier om zoveel mogelijk te kunnen eten in korte tijd. 
Het enige wat je voor een telling nodig hebt is je telefoon met Avimap om je telling heel gemakkelijk in te voeren, en een verrekijker en kennis van vogels uiteraard. Zo simpel is het.     

Voor de beginnende vogelaar wil ik meegeven dat Sovon goed cursusmateriaal op de website heeft staan. Ga daarmee eens aan de slag. Daarnaast: begin niet met een te ingewikkelde telling. In het 50ste jubileumjaar van Sovon kun je ook meedoen aan de Lustrumchallenge: zet vogels op de kaart!