Raventijd

‘Krok krok’. Luid schalt het geroep van een Raaf door het bos. Na herintroductie in de jaren 60 van de vorige eeuw gaat het de soort voor de wind. Februari en maart zijn de maanden waarin paren beginnen met broeden. De Ravenwerkgroep Nederland volgt jaarlijks veel nesten en doet daar verslag van.

Raaf op de grond
Raaf op de Hoge Veluwe, 4 maart 2023 - Jorrit Vlot cc-by-nc-nd

Sinds de terugkeer gaat het Raven weer voor de wind in Nederland. In alle provincies worden al paren gemeld en, zo blijkt uit het jaarverslag van de Ravenwerkgroep, ook nesten gevonden. Hoewel Zuid-Holland al weer even verstoken is van een nestvondst (wie biedt?). Naar schatting bestaat uit huidige populatie uit 200-220 broedparen. Bedenk dat Raven er minimaal 3 jaar - en vaak nog langer - over doen om voor het eerst te gaan broeden en dat er dus veel jonge Raven rondzwerven zonder dat ze broeden. Die vogels zie je vaak in groepjes opereren.

In 2023 volgde de werkgroep 120 nesten om het broedsucces vast te stellen. Daarvan was driekwart succesvol. Sommige ravenparen waren onfortuinlijk, bijvoorbeeld doordat hun nest uit een wankele plek in een douglas waaide. Of neem nu het legsel van een trio Raven. Ook dat mislukte.

Vroeg broeden

Raven broeden vroeg. De gevolgde paren legden in 2023 hun eieren meestal tussen 14 februari en 4 maart. Gemiddeld begonnen ze de eileg op 26 februari. Ook later in maart en in april is het nog mogelijk om Raven te zien starten met een nest. Waarschijnlijk zijn dat tweede broedpogingen of onervaren paren die zich vestigen. Succesvolle nesten waar in 2023 ook jongen geringd werden, leverden gemiddeld 3,3 uitgevlogen jongen op. Dat broedsucces is hoger dan het daadwerkelijke succes, omdat hier de mislukte nesten niet in verrekend zijn. Worden die wel meegerekend dan is het broedsucces gemiddeld 3,0 uitgevlogen jongen. Rondvliegende jonge Raven zijn vanaf eind april al te verwachten.

Ringen

In het verslag zijn ook enkele resultaten van het ringen van de nestjongen opgenomen. In 2013 is een project met oranje kleurringen gestart. Sindsdien zijn al 647 jonge Raven geringd en een derde van deze vogels is daarna een of meerdere keren teruggemeld. Geringde vogels blijken zich door het hele land te bewegen en uiteindelijk ook te vestigen, zoals een in Waalwijk (Brabant) geringd jong dat na 3 jaar in Gees (Drenthe) ging broeden. Wie geringde Raven wil zien, doet er het beste aan om bij de vuiloverslag van Barneveld te gaan kijken, waar veel jonge vogels rondhangen en de meeste ringaflezingen worden gedaan.

Raven in hoogspanningsmast nest
Raven broeden in toenemende mate in hoogspanningsmasten. Foto: Harvey van Diek

Onderzoek

Dat de Ravenwerkgroep het niet alleen bij nestonderzoek houdt, blijkt ook uit de betrokkenheid bij onderzoek naar het bepalen van het geslacht van jonge Raven op het nest. In samenwerking met de Hogeschool Utrecht werd afgenomen veermateriaal getest via DNA en vergeleken met de afmetingen van de vogels. Uit deze testen bleek dat man en vrouw Raaf weinig verschillen in afmetingen (de vrouwtjes waren wat lichter en hadden een kleinere klauw) en in het veld waarschijnlijk niet betrouwbaar zijn te onderscheiden. Ook is de werkgroep betrokken bij zenderonderzoek dat nagaat in hoeverre Raven profiteren van de kadavers die wolven achterlaten.

Soortwerkgroepen en Sovon

Sommige soorten of soortgroepen hebben een eigen werkgroep in Nederland. Zo’n werkgroep heeft veel kennis over het voorkomen van specifieke vogelsoorten en hun broedbiologie. Sovon ondersteunt deze werkgroepen graag door te helpen bij de gegevensverzameling via digitale invoer van nestkaarten en de analyse ervan. Ook helpt Sovon graag bij het organiseren van landelijke dagen van deze werkgroepen.

Nesten zoeken

Met het Meetnet Nestkaarten verzamelen we gegevens over het broedsucces van vogels: wanneer starten ze met broeden, hoeveel eieren leggen ze en hoeveel jongen worden er groot?

Tijd
3 out of 5 stars
Kennis
4 out of 5 stars