De jaarcyclus van de Zomertortel

De Zomertortel staat internationaal in de ornithologische schijnwerpers. Dat heeft alles te maken met zijn bijna-verdwijning uit vele landen, waaronder Nederland (-95% sinds 1990). In het Verenigd Koninkrijk (zelfde afname) werd door zenderonderzoek veel bekend over de jaarcyclus van deze soort.

Sinds 2012 werden in totaal 35 jaarcycli vastgelegd van 28 vogels; 12 kregen hun satellietzender in de UK, 12 in West-Frankrijk en 4 in Senegal. Het onderzoek wordt beschreven in een blog van de RSPB. Let ook op het animatiefilmpje met trekverplaatsingen.

Kort broedseizoen

De duifjes probeerden in het korte broedseizoen 1-2 broedsels groot te krijgen. De succesvolle vogels waren eind augustus/begin september klaar voor de reis naar het zuiden, over een afstand van 5000 km.

Najaar: in 'rustig tempo' zuidwaarts

De zuidwaartse trek nam gemiddeld 31 dagen in beslag, met relatief lange stops in Zuid-Europa. Daarna ging het vrij vlot naar de overwinteringsgebieden ten zuiden van de Sahara. De vogels arriveerden er aan het eind van het regenseizoen, wanneer de vegetatie op zijn groenst is.

Winter: lokale bewegingen

In de winter vormden bosjes of dicht struikgewas de uitvalsbasis voor de dagelijkse, kilometers lange vluchten op zoek naar voedsel en water. In de loop van de winter droogde het landschap zienderogen uit. In april moesten de vogels opvetten voor de terugreis.

Voorjaar: 'up tempo'

De voorjaarstrek duurde 20-25 dagen. De oversteek van de Sahara ging met een combinatie van 's nachts en overdag rusten. Zandstormen en tegenwinden zorgden voor slachtoffers of vertraging. In Marokko bleven de tortels enige tijd opvetten. Het resterende traject naar de broedplaatsen legden ze al dan niet met een tussenstop af.