MENU
De meetnetten van Sovon en CBS geven goed inzicht in de aantalsontwikkeling van bijna alle Nederlandse vogelsoorten. Ieder jaar presenteert Sovon de stand van de zaken in de Vogelbalans.
Daarnaast staat de Vogelbalans dit jaar in het teken van de nieuwe Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. Verschillende probleemsoorten worden belicht, maar ook vogelsoorten die er sinds de vorige editie zo op vooruitgegaan zijn dat ze van de Rode Lijst zijn afgehaald.
De meetnetten van Sovon en CBS geven goed inzicht in de aantalsontwikkeling van bijna alle Nederlandse vogelsoorten. Onze vogelbevolking is enorm dynamisch. Van slechts 10% van de broedvogels zijn de aantallen sinds 1990 stabiel.
Er zijn iets meer broedvogels die toenemen dan afnemen. Tot de sterkste stijgers behoren cetti's zanger, middelste bonte specht en grauwe klauwier.
Ook bij de doortrekkers en wintergasten zijn de toenemende soorten op de lange termijn in de meerderheid, maar er is sprake van een kentering. Opwarming speelt hierbij een belangrijke rol. Bekijk de lijst met aantalsontwikkelingen per soort »
Op de Rode Lijst staan heel wat broedvogels die er sinds de eerste lijst nooit meer vanaf kwamen. Soorten met sterk geslonken aantallen, maar van de andere kant: ze zijn er nog.
Op de Rode Lijst staan enkele interessante nieuwkomers, zoals Wilde Zwaan, Zeearend, Kraanvogel en Oehoe. Deze hebben zich officieel gevestigd in ons land, maar nog in kleine aantallen.
Of omdat ze algemener zijn geworden, of omdat ze daadwerkelijk zijn verdwenen uit ons land. In beide gevallen staat de ontwikkeling ergens voor, zoals veranderende landschappen.
In het rijtje kwijtgeraakte karaktervogels past de Ortolaan. Icoon van een verdwenen landschap met eikenwallen, roggeakkers en bloemrijke bermen langs onverharde weggetjes. De wat weemoedige zang, met regionaal verschillende dialecten, klonk al midden twintigste eeuw steeds minder. Net voor de eeuwwisseling verloren ook de laatste bastions in de Achterhoek en de Midden-Limburg hun Ortolanen. Sindsdien moeten we het doen met een slinkend aantal trekkers. Trends en verspreiding Ortolaan
Het leest bijna als een sprookjesboek dat er in 1951 alleen al in de Reeuwijkse Plassen 120 paren huisden. Bijna net zo veel als in heel Nederland midden jaren zeventig. Dat was in een periode waarin woudaapjes overal in ons land begonnen te verdwijnen.
Rond 1990, toen er jaarlijks maar een tiental werd ontdekt, leek het ongeveer gedaan. Maar een kwart eeuw later zijn er nog steeds Woudaapjes. Hooguit enkele tientallen in jaarlijks sterk wisselende aantallen, maar toch.
Tot halverwege de twintigste eeuw was het volstrekt normaal om tijdens zomernachten op heidevelden het gesnor van Nachtzwaluwen te horen. Rond 1950 begonnen de aantallen te verminderen, om in 1985 voor het eerst op de Rode Lijst te belanden. Omstreeks 1990 tekende zich een herstel af, die zich versnelde rond de eeuwwisseling. Met 2500-3100 broedparen staat de soort niet meer op de lijst.
Het herstelvermogen intrigeert, want de nachtzwaluw heeft nogal wat tegen: het is een verstoringsgevoelige bodembroeder, een Afrikaganger en een soort met een lage reproductie. Dat nachtzwaluwen ook in omliggende landen weer toenemen, wijst op grootschalige oorzaken.
De laatste dertig jaar werden voorjaar en zomer warmer, wat waarschijnlijk gunstig uitpakt voor nachtvlinders en daarmee voor de Nachtzwaluw. Ook de afname van verzurende stoffen in het milieu kan meespelen, net als sommige vormen van terreinbeheer. Trends en verspreiding Nachtzwaluw
De Rode Lijst geeft de gezondheidstoestand weer van de Nederlandse vogelstand. De overheid gebruikt de lijst om de effectiviteit van het natuurbeleid te monitoren en om na te gaan of internationaal afgesproken biodiversiteitsdoelen worden gehaald. Natuurbeschermingsorganisaties gebruiken de lijst om bij beschermingsacties de juiste accenten te zetten.
Al deze beoordelingen vragen om goede cijfers en analyse van aantallen en verspreiding. Het broedvogelmeetnet en de nieuwe Vogelatlas vormen de basis voor de nieuwe Rode Lijst.
Sovon Vogelonderzoek Nederland organiseert landelijke vogeltellingen voor natuurbeleid, beheer en onderzoek.
Telefoon 024 7 410 410
E-mail info@sovon.nl
Contactpagina »
Contactformulier »
Natuurplaza
Toernooiveld 1
6525 ED Nijmegen
Postbus 6521
6503 GA Nijmegen