Lezingen Landelijke Dag 2025

Waterpiepers zijn meesters in het leiden van een verborgen bestaan. Deze wintergast uit de Europese berggebieden weet het te presteren dat veel vogelaars slechts af en toe een roepje of een overvliegend exemplaar waarnemen. Wat heeft deze overwinterende insecteneter eigenlijk in Nederland te zoeken? Cornelis Fokker vertelt over het onderzoek dat hij sinds 2018 doet naar deze soort.

Het is al langer bekend dat je oehoes op basis van de territoriale roep kunt herkennen, maar het is niet zo makkelijk als dat het lijkt, want niet elke roep van de oehoe is de territoriale roep. Hoe herken je de territoriale roep van man en vrouw Oehoe en welke andere roepen zijn er? En wat kun je nu eigenlijk met die kennis?

Jean-Pierre Geelen en Saskia van Loenen, auteurs van het zojuist verschenen boek ‘De ijsvogel’ (Atlas Contact) laten zien wat de ijsvogel de mensheid al heeft gebracht.

Een week voor de Landelijke Dag heeft de Natuurwacht Bommelerwaard het boek Vogels in de Bommelerwaard uitgebracht. Van 2022 tot 2025 hebben vrijwilligers de broedvogels en wintervogels geteld in alle 188 kilometerhokken in het gebied, gebruikmakend van LiveAtlas. In deze lezing vertellen de auteurs hoe het project is aangepakt en passeren leuke ontdekkingen de revue.

In een nieuwe avifauna legden Arend van Dijk en anderen zestig jaar veranderingen van de vogelbevolking in Zuidwest-Drenthe vast: van Korhoen tot Kraanvogel. Geen regio is zo lang zo goed onderzocht als deze. De Boomklever ging van nul naar 1800 paren en de Grutto van meer dan 1000 paren naar één paar.

Raven weten als geen ander waar kadavers te vinden zijn. Deze slimme vogels hebben een scherp oog voor de dood, en daarmee ook voor de wolf. Waar wolven terug zijn op de Veluwe, vallen grote hoefdieren ten prooi – een gedekte tafel voor aaseters, en dat is precies waar raven van profiteren. Maar kunnen we echt spreken van samenwerking tussen wolf en raaf? Zoeken raven de wolf actief op? En hoe gebruiken ze hun ‘raventamtam’ om elkaar te gidsen naar voedsel?

In het Nederlandse deel van de Noordzee zijn er, naast een aantal gebieden in de kustzone, twee Vogelrichtlijngebieden op open zee: de Bruine Bank en het Friese Front. In deze presentatie vertelt Tim van Oijen welke vogels er leven en beschermd worden. Ook licht hij toe voor welke andere delen van de Noordzee er gebiedsbescherming nodig is en welke uitdagingen daarbij spelen.

Het nieuwe boek ‘’Gelderse Poort, veranderend rivierenland’’ laat zien hoe 50 jaar lang vogel-onderzoekers een sleutelrol hebben gespeeld bij deze landschapstransitie. Mede dankzij hun inspanningen is de Gelderse Poort een voorbeeld geworden voor natuurontwikkeling elders in Europa en daarbuiten. Het is vooral een verhaal van hoop.

Tijdens mijn lezing wil ik het hebben over de herkenning, leeftijdsbepaling en mijn bevindingen van de Slangenarenden op de Veluwe. Ook wil ik het nog een stukje hebben over de geschiedenis van de Slangenarend in Nederland en de toenemende aantallen.

Wat zijn de kansen voor de Hop in Nederland? Harvey van Diek, hoppenfanaat, volgt broedende hoppen al een paar jaar en praat je bij.

Basiskwaliteit Natuur is een nieuwe beleidsambitie van het Ministerie van LVVN binnen ons nationaal natuurbeleid. Dit stukje natuurbeleid gaat niet over beschermde natuurgebieden, maar juist over de natuur in uw eigen achtertuin.

Nestcontroles bij Bruine Kiekendieven met een drone zijn minder verstorend dan fysieke controles en het spaart tijd en vegetatie. Omdat het niet op een controle meer of minder aankomt kunnen ringbezoeken beter gepland worden. Maar er zijn ook zaken om rekening mee te houden.

Wie kent het verschijnsel niet? Langs de kant van de weg hangt een roofvogel klapwiekend stil in de lucht, speurend naar eten: een ‘biddende’ Torenvalk. Het gaat slecht met deze muizeneter. Daarom riepen Vogelbescherming en Sovon samen met enkele andere organisaties 2025 uit tot het Jaar van de Torenvalk.

Het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) is sinds 2016 het voornaamste beleidsinstrument om de achteruitgang van boerenlandvogels te stoppen. In deze lezing neemt Erik Kleyheeg je mee langs de resultaten en legt hij uit waarom het ANLb geen wondermiddel is.

In de periode 2020-2024 trokken honderden Vlaamse vogelaars het terrein in om, na de laatste atlas (2000-2002), een stand van zaken op te maken van alle broedvogelsoorten. Eind 2024 was de dataset compleet en konden we beschikken over goede tellingen uit alle 643 atlasblokken!

In 2023 brachten STONE en Sovon het rapport 50 jaar reproductie van de Steenuil uit. Daaruit bleken onder andere kleine, maar robuuste verschillen in de legselgrootte, het aantal jongen en de conditie van nestjongen tussen nesten op zandgrond en nesten op kleigrond.

Tijdens deze lezing neem ik je mee in de leefwereld van de Grote Stern en verkennen we de kansen en uitdagingen die de energietransitie met zich meebrengt voor zeevogels. Hoe vinden zij hun weg in een veranderend landschap?

In Nederland verrijzen er steeds meer zonneparken in het agrarisch gebied. Dit gaat ten koste van het leefgebied van boerenlandvogels, een soortgroep die het door de intensivering van de landbouw al moeilijk heeft. Maar zijn er ook profiteurs?

Engelstalige lezing. We used data since 2012 on breeding birds to study the effect of wind turbines in the last ten years. We found a large overlap between territories of birds and wind turbines. Resulting in an impact lasting up to 1km with 40% of potential habitat is lost due to wind turbines.

In deze presentatie laat ik zien hoe we met de KNMI weerradars de nachtelijke vogeltrek van tientallen miljoenen vogels boven een groot deel van Nederland in kaart hebben gebracht. Ten slotte laat ik zien hoe deze informatie gebruikt kan worden om negatieve impacts van energie-ontwikkelingen op trekvogels te vermijden of verminderen.

Hoe gevoelig zijn verschillende soorten roofvogels voor aanvaringen met windturbines? Wat is het effect van de turbinegrootte op het aanvaringsrisico?

TenneT beheert het landelijke netwerk van hoogspanningslijnen dat onze stroom transporteert. Deze verbindingen kunnen helaas een groot gevaar vormen voor vogels: veel soorten zien de draden niet en raken dodelijk gewond bij een botsing. Om dit te voorkomen wil TenneT, samen met Sovon, beter inzicht krijgen in waar de risico’s het grootst zijn.

Met de energietransitie in volle gang verschijnen meer en meer windmolens in Nederland, zowel onshore als offshore. Voor vogels kunnen deze windparken leiden tot risico’s op aanvaring en andere negatieve effecten. Wat kunnen we daaraan doen?

In deze presentatie nemen we je mee in het leven van de egel. Je ontdekt dingen over de ecologie van dit bijzondere dier en leert deze tuinbewoner kennen. Waarom zijn tuinen zo cruciaal zijn geworden voor hun overleven en wat hebben egels precies nodig? Onder het motto minder tegels, meer egels geven wij tips om met eenvoudige aanpassingen jouw tuin egelvriendelijk te maken. Het mooie is: daarmee help je meteen ook vogels, insecten en talloze andere dieren.

Door gegevens van de Jaarrond Tuintelling, verzameld door enthousiaste vrijwilligers, te combineren met satellietmetingen van vegetatie, krijgen we een uniek beeld van hoe tuinen en de omgeving kunnen bijdragen aan biodiversiteit. In deze lezing laat ik zien welke tuin- en omgevingskenmerken echt verschil maken, en hoe elke tuin, groot of klein, een plek kan zijn waar vogels kunnen floreren.

For three decades, Garden BirdWatch has harnessed the power of citizen science to reveal how birds use our gardens and adapt to a changing world. From tracking population shifts to uncovering emerging threats, the project demonstrates how thousands of small observations can generate big scientific impact—and how people and birds remain at the heart of discovery.

Wist u dat er een grote kans is dat in uw tuintje meer dan 200 soorten nachtvlinders voorkomen? En dat er allerlei manieren zijn om je tuin nog aantrekkelijker te maken voor vlinders en libellen? Hierover en meer gaat de presentatie van Kars Veling van De Vlinderstichting.

De tuin van een rijtjeswoning kan een enorme soortenrijkdom huisvesten. Ik begon met dood hout en planten voor wilde bijen. Hoe langer en hoe beter ik keek, hoe meer ik leerde over relaties tussen soorten. Met nog meer wilde planten, talrijke nestvoorzieningen en zorgvuldig beheer is de tuin gegroeid tot een waar eldorado voor talrijke soorten.

De Jaarrond Tuintelling blijkt een succesvol monitoringproject, gerealiseerd door een grote groep enthousiaste waarnemers. Wie zijn die waarnemers en hoe vaak doen ze mee? Wat verzamelden ze aan soorten en waarnemingen en welke opvallende ontwikkelingen zien we?

David Broek, RAVON Wanneer je enigszins de ruimte hebt in je tuin dan is een tuinvijver een waardevolle aanvulling voor meer biodiversiteit. In en rond de vijver gebeurt altijd van alles: libellen scheren over het water, vogels komen er drinken, in...