Bronnen Vogelbalans 2025

Hier staat de belangrijkste geraadpleegde literatuur per pagina vermeld.

 

Pagina 6 – Aanhoudend negatieve trends bij broedvogels in de Waddenzee

  • van der Jeugd H.P., Ens B.J., Versluijs M. & Schekkerman H. 2014. Geïntegreerde monitoring van vogels van de Nederlandse Waddenzee. Vogeltrekstation rapport 2014-01. Vogeltrekstation, Wageningen; CAPS-rapport 2014-01; Sovon-rapport 2014/18, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
  • Koffijberg K., Baumung S., Bregnballe T., Enners L., Frikke J., Gnep B., Hälterlein B., Hansen M.B., Müller G. & Packmor F. 2025. Trends of Breeding Birds in the Wadden Sea 1991 – 2023 and results of the total count in 2018. Common Wadden Sea Secretariat, Expert Group Breeding Birds. In druk.
  • Leyrer J., Frikke J., Hälterlein B., Koffijberg K., Körber P. & Reichert G. 2019. Managing predation risk for breeding birds in the Wadden Sea. Results from a workshop in Tönning, Schleswig-Holstein, 7-8 March 2017. Wadden Sea Ecosystem No. 38. Common Wadden Sea Secretariat, Joint Monitoring Breeding Bird Group (JMBB) in the Wadden Sea, Wilhelmshaven, Germany.
  • Oudman T., de Goeij P., Piersma T. & Lok T. 2017. Colony-breeding Eurasian Spoonbills in The Netherlands: local limits to population growth with expansion into new areas. Ardea 105: 113–124. doi:10.5253/arde.v105i2.a2.

 

Pagina 7-8 – Tegenvallende broedresultaten bij (arctische) zwanen en ganzen

  • Ebbinge B.S. 1989. A multifactorial explanation for variation in breeding performance of Brent Geese Branta bernicla. Ibis 131: 196–204.
  • Nolet B.A., Bauer S., Feige N., Kokorev Y.I., Popov I.Y. & Ebbinge B.S. 2013. Faltering lemming cycles reduce productivity and population size of a migratory Arctic goose species. Journal of Animal Ecology 82 (4): 804-813. https://doi.org/10.1111/1365-2656.12060
  • Nolet B.A., Schreven K.H.T., Boom M.P. & Lameris T.K. 2020. Contrasting effects of the onset of spring on reproductive success of Arctic-nesting geese. The Auk 137 (1) https://doi.org/10.1093/auk/ukz063

 

Pagina 9 – Waarom nemen Boerenzwaluwen af?

  • van den Bremer L., Schekkerman H., Roodbergen M & van Turnhout C. 2014. Aantalsontwikkeling en nestplaatskeuze van Nederlandse Boerenzwaluwen. Limosa 87(1): 45-51. 

     

Pagina 12–15 - Nederland of elders in Europa – waar ben je beter af?

  • Rigal S., Dakos V., Alonso H., Auniņš A., Benkő Z., Brotons L., Chodkiewicz T. … & Devictor V. 2023. Farmland practices are driving bird population decline across Europe. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 120 (21) e2216573120, https://doi.org/10.1073/pnas.2216573120
  • Inger R., Gregory R., Duffy J.P., Stott I, Voříšek P. & Gaston K.J. 2015. Common European birds are declining rapidly while less abundant species’ numbers are rising. Ecology Letter 18: 28–36.
  • Compendium voor de Leefomgeving. 2025. Farmland bird indicator, 1915-2024 (indicator 1479, version 16, 1 May 2025), www.clo.nl. Statistics Netherlands (CBS), The Hague; PBL Netherlands Environmental Assessment Agency, The Hague; RIVM National Institute for Public Health and the Environment, Bilthoven; and Wageningen University and Research, Wageningen.
  • PECBMS. 2025. Farmland Bird Index, Europe, 1980-2023. Geraadpleegd op 31 oktober 2025.

https://pecbms.info/trends-and-indicators/indicators/indicators/E_C_Fa/

  • Sovon Vogelonderzoek Nederland. 2018. Vogelatlas van Nederland. Broedvogels, wintervogels en 40 jaar verandering. Kosmos Uitgevers, Utrecht/ Antwerpen.
  • Keller V., Herrando S., Vorišek P., Franch M., Kipson M., Milanesi P., Martí D., … & Foppen R.P.B. 2020. European Breeding Bird Atlas 2: Distribution, Abundance and Change. European Bird Census Council & Lynx Edicions, Barcelona.
  • De Jong et al. 2024. Vogelbalans 2024. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
  • Bijlsma R.G. 2024. Trends en broedresultaten van roofvogels in Nederland in 2023. De Takkeling 32(1): 5-61.
  • Lensink R., van Turnhout C., Bakhuizen J.J., Boele A., van Dongen R., Rademaker J. & Woude S. 2023 Toename en uitbreiding van de Middelste Bonte Specht in Nederland in 1995-2021: een schoolvoorbeeld van een invasie. Limosa 96: 2-16.

Pagina 22–23 - Gierzwaluw in beweging

  • Gierzwaluwbescherming Nederland. 2020.  GBN_Brochure_1_Algemeen_Update_2020. Gierzwaluw Bescherming Nederland
  • Sovon. 2018. Vogelatlas van Nederland. Kosmos Uitgevers Utrecht/Antwerpen.
  • Teixeira R. 1979. Atlas van de Nederlandse broedvogels. Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland in samenwerking met Stichting Ornithologisch Veldonderzoek Nederland. ’s-Gravenland.
  • Verkade H., Jacobs J., Marijnis A. & van Dijk I. 2015. 20 jaar Gierzwaluwen inventariseren in Noordwijk. Limosa 88: 164-172.
  • Verkade H. 2024, 30 november. 55 jaar Gierzwaluwen tellen in Noordwijk [presentatie]. Landelijke dag 2024, Reehorst Ede.

Pagina 24–25 - Watervogels en de East Atlantic Flyway

  • van Roomen M., Delaney S. & Schekkerman H. 2013. Integrated monitoring of coastal waterbird populations along the East Atlantic Flyway: a framework and programme outline for Wadden Sea populations. Common Wadden Sea Secretariat, Wilhelmshaven.
  • van Roomen M., Reneerkens J., Citegetse G., Crowe O., Gueye K., Langendoen T., Dodman T., Meise K., & Schekkerman H. 2025 (eds). East Atlantic Flyway Assessment 2023. The status of coastal waterbird populations and their sites. Wadden Sea Flyway Initiative p/a CWSS, Wilhelmshaven, Germany, Wetlands International, Wageningen, The Netherlands, BirdLife International, Cambridge, United Kingdom. https://doi.org/10.5281/zenodo.15355685
  • Schekkerman H., Nagy S., Fall K. G., Langendoen T. & van Roomen 2022. Patterns in trends of waterbird populations using the coastal East Atlantic Flyway, update 2020. In: van Roomen et al. 2022.

Pagina 26-27 - Vertrekken of blijven, hoe flexibel is de Nederlandse Brandgans?

  • Ottenburghs J., Conklin J.R., Boom M.P., & Nolet B.A. 2025. Assignment of wintering Barnacle Geese (Branta leucopsis) to breeding populations using genome-wide single-nucleotide polymorphisms. Journal of Ornithology: 1-10. https://doi.org/10.1007/s10336-025-02323-y
  • de Vries E.H.J., Boom M.P., Nolet B.A., Jongejans E., & van der Jeugd H.P. 2025. Long‐distance dispersal is asymmetrical with respect to age, sex and breeding latitude in a long‐lived monogamous bird. Journal of Animal Ecology. https://doi.org/10.1111/1365-2656.70133

Pagina 30 – Hoe de merelzang verstomde

  • van Irsel J., van der Jeugd H. P., de Boer W. F., Matson K. D., van den Brand J. M., Sikkema R., Koopmans M.P. & Foppen R. P. 2025. Spatio‐temporal Usutu virus model explains Eurasian blackbird Turdus merula population trends. Ecography, e07759. https://doi.org/10.1111/ecog.07759
  • Münger E., Atama N. C., van Irsel J., Blom R., Krol L., van Mastrigt T., ... & Koopmans, M. P. 2025. One Health approach uncovers emergence and dynamics of Usutu and West Nile viruses in the Netherlands. Nature Communications, 16(1), 7883.  https://doi.org/10.1038/s41467-025-63122-w