Twee nieuwe soorten op de Unielijst: Kuifmania en Roodoorbuulbuul
Er geldt een Europees verbod op bezit, handel, kweek, transport en import van een aantal schadelijke exotische planten en dieren. Deze soorten staan op de zogenoemde Unielijst. De Europese Unie heeft met ingang van 7 augustus 2025 26 nieuwe soorten toegevoegd aan de Unielijst. Hieronder zitten twee vogelsoorten: Kuifmaina en Roodoorbuulbuul. Deze soorten zouden schade kunnen toebrengen aan inheemse flora en fauna en aan landbouwgewassen. In deze bijdrage beschrijven we deze twee vogelsoorten en gaan we in op het voorkomen in Nederland.
Kuifmaina
De Kuifmaina Acridotheres cristatellus is enigszins verwant aan de spreeuwen, maar hij is een slag groter. Hij heeft een zwart verenkleed met een witte vleugelvlek en een soort kuif boven zijn snavel. Deze soort is inheems in Zuidoost-Azië en leeft daar in cultuurland, maar ook wel in bebouwd gebied met veel groen. Kuifmaina’s worden verhandeld en gehouden als kooivogel. Dit heeft geleid tot introducties buiten het oorspronkelijke verspreidingsgebied. Zo komt de soort nu ook voor in Maleisië, de Filipijnen, Japan en ook in Zuid-Amerika in Argentinië. In het verleden was er een grote populatie in het westen van Noord-Amerika, maar die is verdwenen. In Europa was er eind vorige eeuw een kleine broedpopulatie in Graz in Oostenrijk, die ook is uitgestorven. De soort broedt sinds 1997 (koloniaal) in het Taag-estuarium in Portugal en is daar exponentieel toegenomen tot honderden exemplaren. In Nederland komt de Kuifmaina niet voor als broedvogel, wel worden af en toe vogels in het wild gezien.
De eerste bekende waarneming dateert van 1986. Sinds 2018 zijn er, met uitzondering van 2022, jaarlijks waarnemingen doorgegeven. Het gaat om losse individuen op enkele locaties per jaar in stedelijk gebied, maar ook wel in natuurterreinen. De meeste waarnemingen suggereren een kortdurend verblijf. Alleen in Leeuwarden zijn van april 2024 tot april 2025 meerder waarnemingen gedaan, die wijzen op langer verblijf van een los individu. Naast de Kuifmaina zijn in de afgelopen paar jaar met enige regelmaat Treurmaina’s Acridotheres tristis waargenomen in het wild in Nederland. Deze soort staat ook op de Unielijst. Verder zijn Oevermaina Acridotheres ginginianus, junglemaina Acridotheres fuscus en Javaanse Maina Acridotheres javanicus incidenteel in Nederland waargenomen.
Roodoorbuulbuul
De Roodoorbuulbuul Pycnonotus jocosus is een zangvogel met het formaat van een spreeuw, met een overwegend bruin verenkleed. Hij is echter eenvoudig te herkennen door een opvallende zwarte kuif en roodwitte wang. Hij is inheems in India en Zuidoost-Azië. Deze soort is een populaire kooivogel. Dit heeft er toe geleid dat er door ontsnapping of vrijlating populaties elders zijn ontstaan. Zo komt de soort daardoor voor in delen van Noord-Amerika, onder andere Californië, Florida en Hawaii en op Mauritius en La Réunion en in delen van Indonesië en Australië. In die gebieden is landbouwschade vastgesteld (fruit) en op sommige eilanden een afname van inheemse fauna.
In de Spaanse Turia-vallei, in de buurt van Valencia, is sprake van een kleine maar zich uitbreidende populatie, van zo’n 50 exemplaren sinds de jaren 2010. De huidige status is niet geheel duidelijk. Op waarnemingenwebsites wordt de soort nog steeds gemeld uit de Turia-vallei en ook uit de stad Valencia. Verder is in Europa één keer een broedgeval vastgesteld op Tenerife, maar daar heeft zich geen populatie gevestigd. In Nederland zijn alleen uit de periode 1988-2010 van 13 locaties verspreid over het land waarnemingen bekend, zonder dat er aanwijzingen zijn voor een langdurig verblijf in het wild. Incidenteel worden andere buulbuulsoorten in het wild waargenomen in Nederland, zoals de Roodbuikbuulbuul Pycnonotus cafer.
Waarnemingen doorgeven
Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat Kuifmaina’s of Roodoorbuulbuuls zich gaan vestigen in Nederland, maar we houden de ontwikkelingen graag in de gaten. Waarnemingen die wijzen op broedterritoria kunt u doorgeven aan Sovon via liveatlas.sovon.nl.
Overige waarnemingen kunt u doorgeven via Waarneming.nl of Telmee.nl.
Kijk op exoten
Dit artikel verscheen in de nieuwsbrief Kijk op Exoten. Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van het Signaleringsproject Exoten, dat op initiatief van het Team Invasieve Exoten (Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit) is opgestart.
André van Kleunen
Senior adviseur vogelecologie
