Landelijke Kemphaantelling

Tegelijk met Grutto's en Scholeksters worden ook de Kemphanen op slaapplaatsen geteld. Dit voorjaar is er meer aandacht voor de laatstgenoemde soort en willen we landelijk gezien een goed beeld krijgen. Begin maart en begin april zijn er telperiodes waarbinnen je kunt tellen.

Kemphaan in Arkemheen
Foto: Rick van der Kraats

De Kemphaan is een iconische soort, die nog steeds, maar in steeds lagere aantallen in Nederland voorkomt. Om een goed beeld te krijgen van het maximum aantal Kemphanen dat op één moment gebruik maakt van ons land, met name Natura 2000-gebieden, is het nodig om ze landelijk tegelijkertijd (simultaan) te tellen. Deze landelijke kemphaantelling wordt eens in de drie à vier jaar gehouden. Eerder vond deze telling plaats in 2019 en 2014/2015. Overdag foerageren Kemphanen in lage dichtheden in een groot gebied en de soort kan dan makkelijk over het hoofd worden gezien. Daarom wordt de soort geteld op de gemeenschappelijke slaapplaatsen. We weten inmiddels dat deze slaapplaatstellingen een goed beeld geven van de in ons land verblijvende aantallen van Kemphaan. 

Turnover

Bij eerdere tellingen is gebleken dat de ‘turnover’ op Kemphaanslaapplaatsen groot is: de vogels trekken snel door en worden gedurende het voorjaar gaandeweg telkens vervangen door andere individuen. Om het meeste gunstige moment te treffen, worden de slaapplaatsen ten minste twee maal geteld, maar dat kan ook vaker. Door landschappelijke veranderingen, zoals het aanleg van plasdraspercelen of natuurontwikkelingsgebieden, kunnen overal in Nederland ook nieuwe slaapplaatsen ontstaan. Het is natuurlijk belangrijk en interessant om deze ook te tellen.

Als oude bekende slaapplaatsen niet meer in gebruik zijn geef dan een 0-telling door. Een zogeheten ‘statistisch harde nul’ zegt immers veel meer dan ‘geen gegevens’. Het draagt uiteindelijk bij aan een betere berekening van de trend en populatiegrootte van de Kemphaan. Zoveel als mogelijk worden tijdens de Kemphaan-telling ook alle andere soorten meegeteld die gebruik maken van dezelfde slaapplaats; in elk geval Grutto en Scholekster.

 Kemphanen op slaapplaatsen in voorjaar 2019
Gemiddeld aantal Kemphanen per telgebied in het voorjaar van 2019. Het accent van de verspreiding ligt in ons land in Fryslân en de graslanden rond het IJsselmeerbekken.

Simultaantelling

Dit jaar vinden de landelijke slaapplaatstellingen van Kemphaan plaats tussen 4 maart en 10 april. Tel ook de Scholekster en Grutto mee op de slaapplaats(en) die je bezoekt.

 

  • Voorkeursdatum voor de eerste telling is 11 maart (telperiode ligt tussen 4 – 20 maart, zonsondergang is rond 18.30).
  • Voorkeursdatum voor de tweede telling is 1 april (telperiode ligt tussen 25 maart – 10 april, zonsondergang rond 20.30 – let op de invoer van zomertijd!)

De tellingen vinden plaats op de slaapplaatsen vanaf 1 uur voor zonsondergang tot een half uur erna. 

Meedoen

  • Aanmelden voor een telling kan via het invoerportaal van Sovon. Hier kan je ook zien welke gebieden al geteld worden en nieuwe slaapplaatsen aanmelden die je vaker wilt gaan tellen.
  • Via de app Avimap kan je ook een éénmalige slaapplaatstelling doorgeven. Selecteer het project Slaapplaatstellingen > Nieuw gebied of incidentele telling
Kemphaan
Kemphanen zoeken vooral ondiepe slikgebieden en droge graslanden op tijdens de trek. Ze slapen vaak in ondiepe plassen. Op deze foto een zomerse situatie. Foto: Albert de Jong
Visitekaart

Jip Louwe Kooijmans

Senior meetnetcoördinator Slaapplaatsen
Jip Louwe Kooijmans
Naast de coördinatie van de slaapplaatstellingen, schrijf ik artikelen over vogels voor Sovon-publicaties en doe ik zelf natuurlijk ook vogeltellingen en monitoring (want buiten bij de vogels ligt mijn drijfveer).
Tellen op de slaapplaats

Vogels die in groepen overnachten worden geteld via het Meetnet Slaapplaatsen. De gegevens worden gebruikt voor de bescherming van natuurgebieden.

Tijd
1 out of 5 stars
Kennis
2 out of 5 stars