MENU
Sterna hirundo
Common Tern
Rode Lijst :Gevoelig14.000-15.600 (2016)
-
10.000-50.000 (2008-2012)
Sterna hirundo
Nesten tellen, evt. volwassen paren/individuen tellen op broedplaats.
Begin mei t/m eind juli
20 mei t/m 30 juni
Tellen van nesten de gehele dag, tellen van volwassen individuen of paren (kleine kolonies) het best in de vroege ochtenduren of late namiddag-vroege avond (binnenland) en bij hoog water (getijdengebieden).
Minimaal eenmaal nesten, paren of volwassen individuen op de broedplaats tellen, bij voorkeur eind mei tot half juni (dan zijn de meeste paren met nesten begonnen, inclusief laatkomers, en is er nog weinig vertroebeling door verplaatsingen).
Nesten zijn soms (bijv. kwelderrand) vanaf verhoging (duintje) goed te tellen. Let op voedselvluchten (tot meer dan 10 km van de kolonie) en vogels op potentiële broedplaats. Bij solitaire paren en kleine kolonies kunnen alarmerende paren worden geteld, maar controleer of het inderdaad een broedplaats betreft.
Visdieven en Noordse Sterns nestelen soms in gemengde kolonies, maar vaak in afzonderlijke gedeelten. Noordse Sterns broeden dan in de kale delen (op afstand telbaar), de Visdieven meer in de vegetatie (lastiger telbaar). De eieren van beide soorten zijn in het veld niet met zekerheid van elkaar te onderscheiden.
Hoogste aantal nesten, alarmerende paren of volwassen individuen tussen de datumgrenzen aanhouden (volwassen individuen: aantal delen door 1,5). Waarnemingen van paren alleen noteren als territorium- of broedindicerend gedrag is vastgesteld. Daarbij de bijbehorende hoge broedcode gebruiken. Worden individuen geteld, ga dan na wat de hoogste broedcode voor de kolonie is.
500 m
Vermijd tellingen na 15 juni (tenzij eerder niet mogelijk) vanwege verplaatsingen. Voer resultaten per datum in en meld het als een kolonie pas na 15 juni ontstaan is (in verband met dubbeltellingen).
Wees bedacht op foeragerende en alarmerende vogels tot op een afstand van enkele km van de broedplaats. Vestigingen tot half juni; vanaf eind juni kan de broedplaats worden verlaten. Door overstroming of verstoring soms verplaatsingen.
In de vestigingsperiode verstoringsgevoelig. Soms solitair broedend in of nabij kolonies van Kokmeeuw (let op geluid).
Zowel in zoute als zoete milieus. Biotoop: schaars begroeide (zand)platen, strandvlakten, kwelders, schorren, lage duintjes, duinvalleien. Visdieven nestelen in het binnenland op eilandjes, langs oevers, in moerassen, op opgespoten terrein, grasland en platte daken (en benutten in buitenland graag nestvlotjes).
Eén broedsel per jaar. Meestal 2-3 eieren, broeddduur 21-24 dagen, jongen vliegvlug na 23-27 dagen. Eileg eind april tot begin juni, in binnenland vaak wat eerder dan langs kust.
Zie artikel Jan van der Winden & Joost van Bruggen in Sovon-Nieuws 2018(2).
Hieronder worden aanwijzingen gegeven om nesten te vinden en hun lotgevallen te volgen. Ze zijn uitsluitend bedoeld voor onderzoek in het kader van het Nestkaartenproject of verwante projecten. Belangrijk: ga niet zelf op pad (nesten zoeken is verboden), maar meld je aan bij Sovon (nestkaart@sovon.nl). Voor het nestonderzoek is namelijk een speciaal registratiebewijs nodig, waarmee je geen ontheffing in het kader van de Flora- en Faunawet nodig hebt. Voor beschermde soorten in voor het aangewezen Natura 2000-gebieden heb je daarnaast een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet nodig om de nesten te mogen bezoeken. Nesten zoeken zonder registratiebewijs en/of vergunning is illegaal, los van de zelf te regelen toestemming van de terreineigenaar. De onderzoeker wordt geacht zich volledig te houden aan de aanwijzingen in de projecthandleiding (De nestkaart, hoe, wat, waarom). www.sovon.nl/nl/content/nestkaarten
Begin mei tot eind juli. Legpiek van eind mei tot in juni. Eén broedsel per jaar.
In kustgebied op zandbanken, kwelders/schorren en primaire duintjes; in binnenland op eilandjes, zandige of stenige terreinen (zowel natuurlijke als kunstmatige: afgraving, industrie- of bouwterrein), regelmatig ook op grote platte daken.
Grondnest, slechts bestaande uit uitgekrabd ondiep kuiltje, soms met wat versiering (plantenmateriaal, veertjes). Doorgaans open gelegen, soms wat meer verstopt in vegetatie.
Meestal in kolonies of met enkele paren bijeen broedend, al dan niet gemengd met andere sterns of meeuwen, soms solitair broeden. Baltsvoedering vaak aanwijzing voor broedplaats (maar visjes kunnen ver van nestplek gevangen worden; let op vliegrichting). Broedende vogels bij zorgvuldig afzoeken van terrein (kijker) doorgaans goed zichtbaar, maar let op meer verstopte nesten (kop of staartpunt broedende vogel zichtbaar). Nesten in kleine kolonies bij bezoek onopvallend markeren (of intekenen op gedetailleerde veldkaart) om bij later bezoek terug te vinden. Nesten controleren in grotere kolonies is specialistenwerk (enclosures), neem daarvoor contact op met nestkaart@sovon.nl.
Toestemming terreineigenaar uiteraard essentieel. Uiterst terughoudend zijn met betreden van kolonie (en nooit bij regen of lage temperatuur); bezoektijd zo kort mogelijk houden (vooral in vestigingsfase) en bij iedere stap uitkijken (ook voor goed gecamoufleerde jongen). Alleen doen bij kleine kolonies op weinig verstoringsgevoelige plekken. Grotere kolonies overlaten aan specialisten (neem bij serieuze interesse contact op met nestkaart@sovon.nl).
Indringers in kolonie (waaronder nestcontroleurs) worden aangevallen door broedvogels. Onder invloed van stormvloeden kunnen kolonies zich makkelijk verplaatsen, of gaan vogels over tot vervolglegsels.
Juli-oktober, hoogste aantallen augustus.
Van half uur voor hoogwater tot half uur erna.
- Hoogwatervluchtplaats (HVP) lokaliseren aan de hand van verplaatsingen rond hoogwater
- Oppassen met voorverzamelplaatsen! (vogels verkassen nog)
- Vaak massale aankomst op HVP
- Aanvliegende vogels beter te tellen dan vogels ter plaatse (dichte groepen)
- Bij grote gebieden ‘met het getij mee’ werken
- HVP op kale zandplaten, ook wel havenhoofden, duinen, dijken etc
- Deel van de vogels blijft tijdens hoogwater op open water, soms ver uit de kust
April-begin juni en juli-oktober.
Van 1 uur na zonsopgang tot 2 uur voor zonsondergang, tijdens hoogwater.
- Alle geschikte terreindelen bezoeken
- Alleen vogels met terreinbinding tellen (dus niet hoog overvliegende)
- Min of meer vaste route door terrein, maar alert zijn op nieuw ontstane (tijdelijk) geschikte plekken
- Min of meer gelijke tijdsinspanning bij herhaalde bezoeken
- In getijdengebieden verplaatsingen onder invloed van getij
- Solitair of in groepen tot vele tientallen
- Vaak samen met andere sterns.
Juli-oktober.
Avond: van 1,5 uur voor zonsondergang tot 1 uur erna
Ochtend: van 1 uur voor zonsopgang tot zonsopgang.
Beste tellen in avond (ochtendvertrek soms snel en massaal)
- Slaapplaats lokaliseren door volgen van slaaptrek in avond (richting belangrijk!) of evt. gericht bezoeken van geschikte locaties rond zonsondergang
- Oppassen met voorverzamelplaatsen (vogels verkassen nog)
- Zoek telpunt met goed uitzicht op aan/afvliegende vogels
- Tegenlicht prettig want houdt vogels langer zichtbaar
- Grote slaapplaatsen met meerdere mensen tellen
- Vogels arriveren bij helder weer gemiddeld later dan bij donker weer
- Bij aanvang van telling aanwezige vogels noteren
- Vervolgens aan- of uitvliegende vogels noteren
- Slaapplaats op zandplaten, soms op havenhoofden of dijken of in duinen
- Aanvliegende vogels bij slaapplaats gewoonlijk vrij laag
- Vaak gemengd met andere sterns.
Visdiefjes waren tot midden twintigste eeuw talrijker dan nu. Landelijk kwamen in goede jaren bijna 50.000 paren tot broeden. Voor het merendeel huisden ze in de kustgebieden maar ook in het binnenland, tot op de hoge gronden aan toe. Net als bij verschillende andere sterns kelderden de aantallen door lozing van landbouwbestrijdingsmiddelen. Op het dieptepunt rond 1965 bleven slechts 5000 paren over. Het verbod op de funeste pesticiden zorgde voor een langzaam en gedeeltelijk herstel. Sinds de eeuwwisseling nestelen er in goede jaren tot 20.000 paartjes in ons land. Het merendeel huist in Wadden- en Deltagebied, maar het ontstaan van eiland De Kreupel in het IJsselmeer trok grote aantallen naar dit gebied; ruim 7000 paren in 2010! Het broeden op de hoge gronden is vrijwel verdwenen terwijl dat langs de Grote Rivieren mager werd. Opvallend zijn enkele vestigingen van soms meer dan 100 paren op daken van grote gebouwen in West- en Noord-Nederland.
Los van incidentele winterwaarnemingen verschijnen Visdiefjes vanaf eind maart. De meeste voorjaarstrek vindt plaats tussen half april en eind mei. Vanaf begin juli trekken weer groepen zuidwaarts, wat in augustus krachtig doorzet. In de loop van september en begin oktober nemen de aantallen snel af. Net als in het voorjaar volgt de overgrote meerderheid de kustlijn.
Sovon Vogelonderzoek Nederland organiseert landelijke vogeltellingen voor natuurbeleid, beheer en onderzoek.
10153
Actieve vogeltellers!
Telefoon 024 7 410 410
E-mail info@sovon.nl
Contactpagina »
Contactformulier »
Natuurplaza
Toernooiveld 1
6525 ED Nijmegen
Postbus 6521
6503 GA Nijmegen