Jaar van de Scholekster
Het gaat niet goed met de Scholekster in Nederland. Daarmee is deze soort hetzelfde lot beschoren als bijvoorbeeld de Grutto en de Kievit. Vergeleken met deze andere weidevogels heeft de Scholekster nog meer problemen, en maakt daarom zeker kans op de titel nationale pechvogel.
Naast weidevogel is de Scholekster ook wadvogel en in toenemende mate een stadsvogel. In al deze leefgebieden heeft de soort te maken met bedreigingen. Ondanks dat hier al veel onderzoek naar is gedaan, weten we nog weinig over de uitbreiding naar de stad en het broedsucces in de stad en het landelijk gebied. Iedereen kan meedoen met onderzoek om daar mee over te weten te komen.
In 2023 wordt de Scholekster voor de tweede keer vogel van het jaar. En dat is voor het eerst sinds in de ruim twintig jaar dat Sovon Vogelonderzoek Nederland en Vogelbescherming Nederland jaarlijks een vogelsoort in de schijnwerpers zetten. Vijftien jaar na het vorige Jaar van de Scholekster zijn de problemen voor de soort namelijk onverminderd groot. De resultaten van het onderzoek in het Jaar van de Scholekster moeten daarom nadrukkelijk bijdragen aan een betere bescherming van de soort.
Meedoen met onderzoek
Tijdens het Jaar van de Scholekster kunnen vogelliefhebbers meedoen met onderzoek in verschillende projecten. Allereerst roepen we vrijwilligers op om Scholeksters te tellen in stedelijk gebied. In 2008 broedde vier procent van de Nederlandse populatie in de stad. Er wordt aangenomen dat dat percentage inmiddels hoger ligt, maar dit is nooit goed onderzocht. Vooral tellingen op bedrijventerreinen en in de stadsranden zijn erg welkom.
Ook willen we een beter beeld krijgen van het broedsucces van Scholeksters op daken. Via het initiatief Scholekster op het Dak kan iedereen broedende Scholeksters doorgeven en volgen. Door het doen van herhaalde waarnemingen verzamelen we bruikbare gegevens. Ook vrijwilligers in het boerenland kunnen bijdragen door het doen van nestonderzoek en het verzamelen van gegevens over de overleving van jonge kuikens.
Een manier om het broedsucces van Scholeksters te vergroten is het aanbieden van beschermde nestgelegenheid, bijvoorbeeld in de vorm van een broedpaal. Of deze vorm van beschermen ook echt effect heeft, is nog niet eerder onderzocht. In het Jaar van de Scholekster gaan we hier iets aan doen, met hulp van vrijwilligers en professionele onderzoekers.
In het voorjaar zijn we ook benieuwd waar geringde Scholeksters in het binnenland opduiken. Broeden de volwassen vogels nog steeds in het gebied waar ze zijn geringd en waar hebben de Scholeksters die we als jong hebben geringd zich gevestigd?
Stichting Onderzoek Scholekster
Om het onderzoek aan Scholeksters te stimuleren en te helpen de bescherming te verbeteren met als uiteindelijke doel de neergaande populatietrend in Nederland te keren, is in april 2019 de Stichting Onderzoek Scholekster opgericht, met de uiterst toepasselijke afkorting SOS. Sovon en Vogelbescherming werken in het Jaar van de Scholekster intensief samen met SOS.
Naar de websiteBetere bescherming
Onderzoek in het Jaar van de Scholekster moet leiden tot meer kennis over de soort, maar vooral tot verbetering van de omstandigheden voor scholeksters in Nederland, aldus Nico Korporaal, projectleider bij Vogelbescherming Nederland: “We willen maatregelen stimuleren die de kuikenoverleving van scholeksters ten goede komen. Zo willen we voorbeelden van natuurinclusieve landbouw uitdragen die een positief effect hebben op scholeksterpopulatie in landbouwgebieden, maar ook handvatten geven voor natuurinclusief bouwen en toepassing van beschermingsmaatregelen voor scholeksters op daken. Ook de bescherming van foerageergebieden en hoogwatervluchtplaatsen in de Wadden en de Zuidwestelijke Delta verliezen we niet uit het oog.”
Factsheets
Meer informatie over de bescherming van Scholeksters is te vinden in de factsheets van Vogelbescherming Nederland
Factsheet stadse Scholeksters Factsheet Scholeksters boerenland
Meedoen
Aflezen geringde Scholeksters
Waar duiken geringde Scholeksters in het binnenland op? Broeden de volwassen vogels nog steeds in het gebied waar ze zijn geringd? En waar hebben Scholeksters die als jong zijn geringd zich gevestigd?
Onderzoek broedpalen
Wat is de effectiviteit van verhoogde kunstnesten – zogenaamde broedplatforms – voor de Scholekster? Dit doen we door het broedsucces op deze platforms te vergelijken met het broedsucces op natuurlijke nesten in het boerenland. In de handleiding vind je bouwinstructies en een monitoringsprotocol. Wil je meedoen aan dit onderzoek, meld dat dan aan scholekster@sovon.nl.
Scholeksters in de stad
Tel Scholeksters in stedelijk gebied. Vooral tellingen op bedrijventerreinen en in de stadsranden zijn erg welkom.
Waarnemingen van dakbroedende Scholeksters zijn heel bruikbaar. Vooral als een nest meerdere keren bekeken wordt, zodat we een beeld krijgen van het broedsucces.
Kuikenoverleving
Vrijwilligers in het boerenland kunnen bijdragen door het doen van nestonderzoek en het verzamelen van gegevens over de overleving van jonge kuikens.
