Roodborsttapuit

Beoordeling

Broedvogels

Saxicola rubicola

Methode

Territoriumkartering

Tijd van het jaar

Half March t/m eind July

Datumgrenzen

15 maart t/m 1 juli

Tijd van de dag

Gehele dag, maar zangactiviteit het hoogst in de ochtend.

Aanwijzingen

Waarnemingen van paar of individu in geschikt biotoop, met nadruk op zang (veelal vanaf paaltje, draad of struik; soms in vluchtje), balts (achtervolgingsvlucht), nestbouw, alarm (felle 'trek..trek' roepjes), voedseltransport en pas uitgevlogen jongen (luidruchtig).
Doortrekkers kunnen al gepaard zijn. Controleer dus of er vervolgwaarnemingen zijn na half april; aanwezige broedvogel laat zich vrijwel altijd horen! Oppassen met vervolgbroedsels en tweede of derde broedsels, die in agrarisch cultuurlandschap op honderden meters van eerste broedsel kunnen plaatsvinden (fusieafstand!).

Interpretatie

Nestindicatieve waarneming (nestbouw, transport voedsel of uitwerpselen, alarm) telt altijd.

In geval van zang en/of balts:
bij 1-6 geldige bezoeken: 1 waarneming in de periode 15 maart t/m 1 juli
bij 7-11 geldige bezoeken: 2 waarnemingen waarvan 1 in de periode 15 maart t/m 1 juli
bij 12+ geldige bezoeken: 3 waarnemingen waarvan 1 in de periode 15 maart t/m 1 juli

In overige gevallen (adult in broedbiotoop, paar in broedbiotoop):
bij 1-6 geldige bezoeken: 1 waarneming in de periode 5 april t/m 1 juli
bij 7-11 geldige bezoeken: 2 waarnemingen waarvan 1 in de periode 5 april t/m 1 juli
bij 12+ geldige bezoeken: 3 waarnemingen waarvan 1 in de periode 5 april t/m 1 juli

Fusieafstand

300 m

Bijzonderheden

Broedbiologie

Open tot halfopen landschappen, zowel agrarisch cultuurland (met greppels, brede bermen etc.) als natuurgebieden (halfopen heide, grote kaalslagen, natuurontwikkelingsterrein). Bodemnest in holte, vaak op talud. Eileg van half maart tot eind juli. Twee tot drie broedsels per jaar, meestal 3-6 eieren, nestjongenperiode 12-14 dagen, nestjongenperiode 14-16 dagen.

Buiten broedtijd

Op de broedplaatsen zijn Roodborsttapuiten aanwezig van maart tot en met oktober. Vooral na een serie zachte winters zijn ook winterwaarnemingen niet uitzonderlijk. Zulke vogels overwinteren, niet zelden paarsgewijs, vaak in de omgeving van broedplekken, met name in agrarisch landschap. Of het om lokale broedvogels gaat, valt niet met zekerheid te zeggen. De wegtrekkers overwinteren vooral in Zuidwest-Europa en Noord-Afrika. Veel doortrek valt bij ons niet te verwachten, aangezien Nederland de noordwestgrens van het verspreidingsgebied vormt.

Broedtijd

Roodborsttapuiten broeden vooral op de hoge zandgronden, in de volledige kuststrook inclusief de Waddeneilanden en in Zeeuws-Vlaanderen. Ze bewonen zowel open boerenland met greppels en ruige wegbermen als natuurgebieden (heide, hoogveen, duin). Aan de rand van stedelijk gebied worden braakliggende gronden bezet. Aantallen en verspreiding namen vanaf ongeveer 1975 sterk af, vooral in het boerenland. De soort verdween zelfs in bepaalde regio's als de oostelijke Achterhoek en Zuid-Limburg. Sinds ongeveer 1990 volgde een verrassend en krachtig herstel, dat nog steeds aanhoudt. In het boerenland profiteert de soort van kleinschalige ingrepen als extensiever bermbeheer en renaturering van beekdalen. In natuurgebieden was het terugdringen van bosopslag in het voordeel van de Roodborsttapuit.